Historia kostrzyńskiej Starówki jest pasjonująca. Stare Miasto ze swoim zamkiem, ratuszem, kościołem parafialnym i rynkiem miało niepowtarzalny urok. Wojna spowodowała, że miasto zamarło na bez mała 50 lat. Jeszcze nie tak dawno miejsce po dawnej Starówce mogło budzić jedynie tęsknotę za tym, co przestało istnieć. Dziś spod hałd ziemi wyłoniły się ruiny starych kamienic, bruki uliczek i chodniki, a część obiektów twierdzy została odrestaurowana. Spacer po Starym Mieście to sentymentalna podróż do czasów, kiedy Kostrzyn był jednym z najpiękniejszych miast Brandenburgii. Stary Kostrzyn można zwiedzać samodzielnie, prosimy jednak pamiętać, że "kamienie mówią" tylko w przenośni i nigdy nie opowiedzą tego, co mogą przekazać i pokazać wykwalifikowani przewodnicy.

Swój tragiczny los, Kostrzyn nad Odrą „zawdzięcza” właściwie geopolitycznemu położeniu. Jest w końcu miastem graniczącym z Niemcami, co w czasach wojny przysporzyło mieszkańcom wielu kłopotów. Kostrzyn był traktowany przez władze jak „Brama do Berlina”, co oznacza, że był miastem strategicznym wojskowo. Od września 1939 roku do stycznia 1945 roku, w obecnej dzielnicy Drzewice stacjonował niemiecki obóz jeniecki Stalag III C.

Tragicznym dniem dla miasta okazał się 31 stycznia 1945 roku, kiedy u jego bram pojawiły się wojska radzieckie. W obliczu ataku mieszkańcy Kostrzyna zostali ewakuowani na zachód, a miasto stało się niemiecką twierdzą. Katorżnicze bitwy o jej zdobycie doprawione ciężkim radzieckim ostrzałem artyleryjskim trwały aż do trzydziestego marca. Wtedy też Stare Miasto poddało się. Kostrzyn został zmieciony z powierzchni ziemi – zniszczeniu uległo aż 95% miasta. Operując liczbami, często przywołuje się też zatrważającą liczbę 8278 zniszczonych domów. Nie bez powodu więc porównuje się Kostrzyn nad Odrą do włoskich Pompejów, miasteczka które w I wieku n.e. zostało zniszczone przez erupcję wulkanu Wezuwiusz. Po tej przegranej walce z naturą, ze starożytnych Pompejów zostały tylko ruiny i utrwalone przez popiół wulkaniczny przedmioty, fragmenty budowli a nawet ciała! Łatwo więc skojarzyć obie historie.

To urokliwe miasto to nie tylko smutna historia ruin, ale ogromna magia zielonych zakątków nad rzeką i przyjaznego usposobienia. I chociaż w miejscu w którym kiedyś królował reprezentacyjny rynek z wspaniałym ratuszem, została tylko polana, a ładny kościół zmieniony został w niefunkcjonalne ruiny, warto przyjrzeć się tej tajemniczej przestrzeni. Daje ona możliwość refleksji, ale i wyciszenia się.

Spacerując dawnymi uliczkami można przenieść się do innej epoki, próbując wyobrazić sobie wcześniejszą świetność tego miejsca, kształty kamienic, zamku, kościoła. Dochodząc do skrzyżowań napotykamy umieszczone ponownie nazwy ulic, wyjaśnienia, dokąd prowadzą. Wędrujemy po dawnym bruku, czasami chciałoby się zapukać do mijanych drzwi, ale w tym momencie uświadamiamy sobie, że schodki zamiast do kamienic prowadzą do zakątków pełnych zieleni przykrytych nie dachem, a niebem. Na każdym kroku pojawia się nam historia, taka urwana w pewnym momencie. Nie ma drugiego takiego miejsca. Umarłe miasto, które nigdy nie podniosło się po działaniach wojennych – kostrzyńskie Pompeje.

Stare Miasto jest pomijane, niezauważane przez wielu podróżujących. A szkoda, ponieważ stanowi wyjątkową atrakcję turystyczną.